ThienNhien.Net – Cá voi đực mõm khoằm không ăn bằng hai chiếc răng nằm ở ngoài hàm mà dùng chúng để giao tranh với các con khác. Một nghiên cứu gần đây còn cho biết, những chiếc răng đặc biệt này của cá voi đực mõm khoằm còn là một đặc điểm giới tính thứ hai giúp cá voi cái chọn bạn tình.
Các nhà khoa học đã sử dụng phương pháp nghiên cứu ADN để chứng minh sự tiến hoá của những chiếc răng này như một đặc điểm giới tính thứ hai giúp con cái chọn bạn tình phù hợp nhất.
Cá voi mõm khoằm nằm trong nhóm một số loài cá voi và cá heo ít được biết đến nhất. Một vài loài thậm chí chưa bao giờ được thấy khi còn sống mà chỉ được biết đến khi xác chúng dạt vào bờ biển.
Ông Scott Bakerm, phó giám đốc Viện Nghiên cứu động vật biển có vú thuộc Đại học bang Oregon, Mỹ cho biết: “Cá voi mõm khoằm là một trong những loài ít được biết đến nhất và cũng là loài cá voi kì lạ nhất đại dương. Chúng là loài động vật biển có vú duy nhất có răng nanh và các nhà khoa học vẫn luôn băn khoăn về lí do tại sao thức ăn chủ yếu của chúng lại là mực ống.”
Hình dáng của răng nanh hay còn gọi là ngà của các loài rất khác nhau. Ở một số loài, chúng làm cản trở việc tìm kiếm thức ăn vì chúng mọc bên ngoài hàm trên khiến cho khoang miệng không thể mở rộng hết cỡ.
Cá voi cái không có những chiếc răng này, và đây cũng là sự khác biệt giữa con đực và con cái, hay còn gọi là tính lưỡng hình giới tính, gần như là cách duy nhất để phân biệt giới tính của chúng.
Những chiếc răng này khác hẳn những chiếc ngà thon dài và xoắn được coi là bộ phận cảm ứng của loài kì lân biển.
Nhóm nghiên cứu trong đó có tiến sĩ Merel Dalebout đến từ trường đại học New South Wales, Sydney đã lấy mẫu ADN của 14 loài cá voi mõm khoằm và tạo nên một cây gia hệ miêu tả sự tiến hóa của các loài khác nhau
Một trong những giả thuyết tiến hoá của cá voi mõm khoằm là nhiều nhóm khác nhau đã sinh sống ở những khe đá ít nhiều tách biệt giữa đại dương và điều kiện sống này giải thích sự khác biệt về hình dạng của răng cá voi. Nhưng kết quả nghiên cứu gen lại cho thấy điều này không chắc có thực.
Phát biểu trên tờ Systematic Biology, tiến sĩ Baker cho biết: “Hoá ra những chiếc ngà chủ yếu là một vật trang trí và là đặc điểm nhận dạng khi chia loài. Những chiếc ngà giúp cho con cái nhận ra con đực giữa những loài khác vì nếu không sẽ rất khó nhận ra chúng giữa nhiều loài tương đối giống nhau về hình dạng và màu sắc”.
Nhờ hình dáng răng của cá voi đực, cá voi cái có thể chọn bạn tình đúng loài để giao phối. Cá voi cái dựa vào kích thước, hình dáng răng hoặc số vết sẹo trên mình con đực để chọn bạn tình. Điều đó cũng có nghĩa là những con đực chiến thắng là những con có hình dáng răng đặc trưng của loài nhất định đó. Nhờ đó hình dạng của loại răng này được duy trì và có thể phát triển hơn qua tiến hoá, trở thành một đặc điểm giới tính phụ.
Những đặc điểm giới tính phụ được nghiên cứu thành công bao gồm cả những nhánh gạc của hươu, nai. Chúng thường phát triển nổi trội ở con đực, thể hiện sức mạnh và dùng để chiến đấu.
Các nhà nghiên cứu cho rằng đây là lần đầu tiên việc lựa chọn bạn tình dựa trên đặc điểm giới tính phụ được quan sát thấy ở động vật biển có vú.
Natacha Aguilar, người nghiên cứu cá voi mõm khoằm ở đảo Canary trong một thập kỉ qua thừa nhận sự hợp lí của giả thuyết này. Bà cho biết: “Chúng ta biết rất ít về tổ chức xã hội của loài cá voi mõm khoằm, nhưng ít nhất cũng biết một số loài sống theo nhóm kiểu hậu cung, tức là một con đực trưởng thành có thể chung sống với một nhóm con cái và các con cá voi chưa trưởng thành. Theo cách này, một con đực sẽ phải chiến đấu với những con đực khác để giành quyền tiếp cận và được con cái lựa chọn. Những thông số AND đưa ra giả thuyết về sự lựa chọn giới tính như một yếu tố tạo nên đặc điểm giới tính lưỡng hình nổi bật nhất ở loài cá voi mõm khoằm là những chiếc ngà.”
Nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Aguilar thuộc Đại học La Laguna ở Tenerife đã tiên phong trong việc sử dụng phương pháp nhận diện bằng hình ảnh đối với loài cá voi mõm khoằm và chứng minh rằng những con cá voi có thể được nhận dạng bằng những vết sẹo trên mình chúng.
Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều bí ẩn về nhóm động vật này chưa được lý giải, bao gồm cả câu hỏi: Có bao nhiêu con cá voi trên đại dương, chúng sống ở đâu và có chính xác bao nhiêu loài còn tồn tại?
