ThienNhien.Net – Tương là một loại thực phẩm truyền thống của người dân Việt, gắn liền với nhiều món ăn dân dã từ bao đời nay, đã từng đi vào những câu ca ngọt ngào: “Anh đi anh nhớ quê nhà/ Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương”. Trong các loại tương của Việt Nam người ta không thể không nhắc đến tương Bần.
Nằm trên đường Quốc lộ 5, cách Hà Nội khoảng 25km là thị trấn Bần Yên Nhân – nơi cả làng nổi tiếng với nghề làm tương. Đi dọc đoạn đường này bạn có thể thấy đâu đâu cũng bán tương.
Để làm tương ngon cần phải chọn lựa nguyên liệu kỹ càng, nguyên liệu làm tương bao gồm gạo nếp – loại nếp cái hoa vàng, đỗ tương đều hạt loại bỏ hết mày đen, muối tinh được lọc 2- 3 lần.
Gạo nếp nấu thành cơm sao cho chín đều mà lại khô, rải ra nia phơi đảo đều qua 5 ngày rồi cho vào bể ủ tiếp 7 ngày với đỗ tương rang thơm đã ngâm và vừa lên mốc. Sau đó cho vào chum, tương ủ trong chum từ 1.5 – 2 tháng trở ra là ăn được. Tuy nhiên để tương đạt độ ngon nhất khoảng 1- 2 năm. Màu tương vàng sậm và đặc sền sệt. Để ủ được tương như vậy cần phải vệ sinh sạch sẽ chum và che đậy cẩn thận.
 Đóng gói tương ra các chai nhựa nhỏ. Đa phần các chai lọ này là những chai đựng dầu ăn, nước giải khát,… |
Ngày xưa, tương được cho vào chum nhỏ hay thùng gỗ ghép quẩy tương đi bán rong ở các chợ hoặc rao bán ở các làng xung quanh. Ai mua thì đong tương vào chai thủy tinh để bán. Ngày nay, tương Bần được đóng vào chai nhựa loại 1 lít, 2 lít, 3 lít hoặc cho vào can nhựa 5 lít, 10 lít rất thuận tiện. Mỗi cơ sở sản xuất đặt cho mình một thương hiệu, in nhãn quảng cáo chất lượng tương, địa chỉ sản xuất, số điện thoại liên hệ và dán vào chai tương, can tương thậm chí có cả hình ảnh người sản xuất có tiếng hay chủ sản xuất.
Việc đựng tương vào chai nhựa có thể góp phần tham gia vào việc tái sử dụng các đồ nhựa, dĩ nhiên chỉ nên khuyến khích khi đảm bảo được an toàn vệ sinh. Quá trình chế biến hầu như không thải chất độc hại ra ngoài môi trường, chất thải được tái sử dụng ngay cho chăn nuôi, do vậy khá khép kín.
Sản xuất tương ở làng Bần hầu hết là các hộ gia đình, có hộ do được truyền nghề từ đời trước, có hộ khi thấy làm tương phát đạt cũng “ăn” theo. Để thương hiệu tương Bần vươn xa hơn và với nhiều nơi các tỉnh trên đất nước nhiều người dân đã đem công thức này để mở những xưởng sản xuất ở Thanh Hoá, Tp Hồ Chí Minh … nhưng tương được làm ra ở làng Bần vẫn được đánh giá là ngon hơn cả. Nhiều món ăn dân dã gắn với liền với tương, để lại một cảm nhận, hương vị khó quên như rau muống, cà, thịt, đậu, nem…
 Tại làng Bần, nhà nhà là một cơ sở sản xuất tương. |
Đáng buồn là ngày nay, nhiều người chạy theo cái lợi trước mắt đã làm ra loại lương không đảm bảo chất lượng không những ảnh hướng tới sức khoẻ của người tiêu dùng mà còn làm mất uy tín thương hiệu tương Bần nổi tiếng.
Tương Bần nổi tiếng một phần do nguồn nước ngầm mà tự nhiên đã ban tặng cho mảnh đất phù sa châu thổ này. Nhưng giờ đây, cách làng Bần Yên Nhân không xa có rất nhiều khu công nghiệp đã mọc lên, rác thải dọc đường không được thu gom. Ai dám chắc rằng nếu không được quản lý tốt, trong tương lai những nguồn ô nhiễm này sẽ không ảnh hưởng tới chất lượng nước ngầm của làng Bần?
