ThienNhien.Net – Trồng cà phê dưới tán rừng là một tập quán trồng trọt lâu đời của các thế hệ ở châu Mỹ Latinh. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, những cây cà phê được trồng trong bóng râm này là nơi cư trú tuyệt vời cho khoảng 150 loài chim, nhiều động vật có vú, bọ cánh cứng, kiến, lưỡng cư và thực vật biểu sinh. Hơn thế, nó còn giúp người dân thích nghi trước sự biến đổi khí hậu.
Trồng cây dưới tán rừng không chỉ giúp cho rất nhiều loài tránh được nguy cơ tuyệt chủng mà còn hữu ích với cả những người nông dân do họ không cần hoặc sử dụng một lượng rất ít thuốc trừ sâu và phân bón hoá học. Ngoài ra, họ cũng có thể thu hoạch các loại hoa quả, củi, gỗ, thuốc từ những cây cho bóng râm.
Tuy nhiên trong 30 năm trở lại đây, dưới áp lực của việc tăng năng suất, những trang trại trồng “cà phê bóng râm” này đã bị chuyển thành những trang trại cà phê cao sản. Những cây cho bóng râm bị đốn chặt hoặc phát quang để cây cà phê có thể tiếp xúc trực tiếp hoặc gần như trực tiếp với ánh sáng mặt trời. Những thay đổi này cũng đòi hỏi việc sử dụng các hoá chất nông nghiệp như phân bón tổng hợp, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu.
Loại cà phê trồng dưới ánh sáng mặt trời có thể tạo ra sản lượng cao hơn và mang lại nhiều lợi nhuận hơn cho người nông dân nhưng đồng thời cũng tạo áp lực cho họ khi phải từ bỏ cách thức canh tác truyền thống của mình. Hiện tại, cứ mỗi bảng Anh (khoảng 1,5 USD) cà phê hảo hạng người nông dân chỉ thu về khoảng 50 xu, trong khi đó các công ty bán cho người tiêu dùng với mức giá trung bình 11,10 USD.
Có rất nhiều người làm việc cho những nông dân này và họ chỉ được trả công khoảng 12 xu một giờ bởi trang trại thu được rất ít tiền. Nhiều nông dân lại phải mua thêm đất thay vì nỗ lực bảo vệ môi trường và trồng cà phê dưới bóng râm.
Mặc dù có sản lượng thấp hơn và số cây trên một diện tích ít hơn nhưng loại cà phê trồng dưới bóng râm thường sống lâu gấp đôi những cây ngoài nắng. Một ưu điểm nữa là người ta có thể trồng thêm những loại hoa màu khác trên những diện tích trồng cà phê trong bóng râm. Có thêm nhiều cây đồng nghĩa với giảm sự xói mòn đất, giảm mưa axit tại các trang trại cà phê.
“Cà phê bóng râm” cũng chính là loại cà phê thân thiện với các loài chim. Với loại cà phê này, nông dân có thể thu được khoảng 80% giá trị cà phê họ bán ra. Không chỉ mang lại lợi ích cho nông dân và môi trường, “cà phê bóng râm” còn mang lại lợi ích thiết thực cho cả người tiêu dùng bởi vì nhiều người cho rằng loại cà phê này ít đắng hơn, thơm hơn. Mặt khác số tiền mà họ bỏ ra để mua loại cà phê này cũng không cao hơn là mấy.
Trong một báo cáo đăng trên tạp chí Bioscience, các nhà nghiên cứu cho biết những trang trại trồng cà phê dưới bóng râm sẽ có khả năng chống lại hiện tượng biến đổi khí hậu tốt hơn những trang trại thông thường. Mặt khác, loại cà phê này cũng được đề cao vì những lợi ích tới môi trường như hỗ trợ ở mức cao đa dạng sinh học và cần ít phân bón và thuốc trừ sâu hơn.
Nhóm tác giả báo cáo cũng đánh giá cao vai trò của những tán cây cao trong việc bảo vệ những cây cà phê tránh khỏi thời tiết khắc nghiệt và những tác động của hạn hán và nóng bức. Họ kết luận rằng những cây cà phê bóng râm này là lý tưởng bởi chúng sẽ làm giảm những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu lên các hệ sinh thái trong khi vẫn bảo vệ được đa dạng sinh học và đảm bảo sinh kế cho người nông dân.
