ThienNhien.Net – Cách trung tâm Hà Nội khoảng 50km về phía Tây, được mệnh danh là “lá phổi xanh của thủ đô”, vườn quốc gia Ba Vì là một trong những khu rừng nguyên sinh có cảnh quan đẹp nằm ở núi Tản Viên, thuộc địa phận huyện Ba Vì, Hà Tây (nay là Hà Nội). Với bầu không khí trong lành của tự nhiên cùng hệ động, thực vật phong phú, với con dốc phẳng lỳ có nhiều cua tay áo nằm trong không gian yên ắng của núi rừng, vườn quốc gia Ba Vì là địa điểm dừng chân lý tưởng của du khách mỗi dịp cuối tuần.
Vườn quốc gia (VQG) Ba Vì có hệ thực vật nhiệt đới và á nhiệt đới điển hình ở Việt Nam, với 3 đỉnh núi cao nhất là: đỉnh Vua 1298m, đỉnh Tản Viên 1227m và đỉnh Ngọc Hoa 1180m. Đây là nơi hội tụ của nhiều luồng động thực vật di cư tới nên VQG Ba Vì có nguồn tài nguyên thiên nhiên khá đa dạng và phong phú. Các kiểu rừng tự nhiên gặp ở Ba Vì là rừng thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới, rừng thường xanh núi thấp và rừng thường xanh hỗn giao cây lá rộng và lá kim.
Núi Ba Vì với 2 đai cao nên hệ thực vật nơi đây khá phong phú và đa dạng, đã ghi nhận 812 loài thực vật bậc cao thuộc 99 họ, 472 chi. Trong đó có một số loài lần đầu tiên được mô tả tại khu vực này ví dụ như Đơn ba lan sa (Ixora balansae) và 2 loài cây đặc hữu là Bời lời Ba Vì (Litsea baviensis) và Cà Lồ Ba Vì (Caryodaphnopsis baviensis). Nhiều loài cây quý hiếm như: Bách xanh (Calocedrus marcrolepis), Thông tre (Podocarpus nerrifolius)…. Tại đây, cũng đã thống kê được 169 loài cây thuốc.
Với một hệ thực vật đa dạng loài như vậy nên Ba Vì cũng có một hệ động vật hoang dã đa dạng tương ứng. VQG Ba Vì là nơi sinh sống của khoảng 45 loài thú, 115 loài chim, 27 loài lưỡng cư, 61 loài bò sát, 86 loài côn trùng; trong đó có 23 loài quý, hiếm có trong sách đỏ như: cu li lớn, gấu ngựa, tê tê vàng, công, gà lôi trắng, khỉ, báo, gấu, sóc bay…
Được sự ưu ái của thiên nhiên về địa hình, khí hậu đã tạo cho Vườn Quốc gia Ba Vì trở thành một trong bốn khu du lịch sinh thái vùng núi cao nổi tiếng (Đà Lạt, Sa Pa, Ba Vì, Tam Đảo). Tại đây, có nhiều cảnh quan thiên nhiên ngoạn mục với nhiều con suối bắt nguồn từ núi rừng Ba Vì quanh năm nước chảy, nhiều hồ tự nhiên và nhân tạo (Suối Hai, Đồng Mô, Ao Vua..) gắn liền với nhiều di tích lịch sử như: đền Thượng, đền thờ Bác Hồ. Chính những điều kiện trên đã hình thành các điểm du lịch nổi tiếng Ao vua, Khoang xanh, Suối mơ, Thác đa.
Theo lối mòn từ cổng đi vào dẫn lối du khách vào trong rừng thông vi vút, rừng tùng rộng lớn. Vẻ bao la của đại ngàn như đưa du khách lạc tới một miền đất kỳ diệu. Sau khi trải qua một chặng đường khá dốc và gấp khúc, du khách sẽ tới được khu Trung tâm cốt 400m. Tại đây, du khách sẽ được tận hưởng bầu không khí mát lạnh của vùng núi Ba Vì và tìm dấu vết còn lại của khu nghỉ mát có từ năm 1940 do người Pháp xây dựng.
Để đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, học tập, ứng dụng thực tế của các nhà khoa học, sinh viên, học sinh, tại độ cao cốt 400 m của Vườn quốc gia Ba Vì đang hình thành nên những khu vườn chim, vườn thuốc, vườn xương rồng, vườn cây mẫu để góp phần bảo tồn nguồn gen của 117 loài tre trúc, 70 loài cau dừa, 1.200 loài xương rồng và rất nhiều cây chỉ có ở nơi đây.
Tham quan Vườn quốc gia Ba Vì, du khách có thể thám hiểm cả những thác nhỏ khuất sâu trong núi, lên Cổng Trời hay dừng lại ở độ cao 800 m để ngắm Vườn lan; lách cây rừng tìm nét hoang sơ của những phế tích ghi dấu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, như: Nhà Thờ cổ, Cô nhi viện, nhà nghỉ cao cấp của quan chức cấp cao của Pháp, nhà tù chính trị, đặc biệt là khu di tích lịch sử tại cốt 600m đánh dấu trận đánh cực kỳ táo bạo của trung đoàn Ba Vì ngày 31/12/1951, đã cắt đứt phòng tuyến Sông Đà của địch, tạo đà cho chiến dịch Hoà Bình năm 1952.
Càng lên cao, đường càng dốc hơn, mây mù có lúc đặc quánh. Đến độ cao 1.200m, du khách thấy nhẹ nhõm vì đó là đỉnh núi Ba Vì. Phong cảnh ngoạn mục, sương mù bảng lảng tưởng như đang ở chốn bồng lai tiên cảnh. Sau khi thưởng thức không khí mát mẻ trong lành, du khách leo tiếp 779 bậc đá phía tây lên viếng đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh và leo 225 bậc đá phía đông lên đền Thượng, nơi thờ Thánh Tản Viên. Nếu còn sức du khách có thể leo thêm mấy chục bậc đá nữa để lên đến tận đỉnh Vọng Cảnh bốn bề mây mù dày đặc bao phủ.
Đứng ở trên đỉnh núi, bạn có thể thả hồn ngắm mây trời, núi rừng, thung lũng, sông, hồ hiện ra phía dưới xen kẽ trong những dải mây bạc, khiến tâm hồn ngất ngây. Đặc biệt vào những ngày trời quang mây, nắng đẹp khi mặt trời chênh chếch hướng Tây, từ trên đỉnh núi có thể nhìn thấy rõ toàn cảnh thủ đô, nổi bật những khối nhà chung cư hiện đại đến hàng loạt cao ốc ở trung tâm.
Đêm xuống, vườn quốc gia Ba Vì như chuyển mùa rõ rệt, màu đen bao phủ, tiếng chim hót thưa dần, tiếng côn trùng kêu, tiếng vượn hú ngày một rõ… tạo nên những âm thanh mang âm hưởng của núi rừng đại ngàn.
Chia tay với rừng, bạn cũng đừng quên thưởng thức những đặc sản như: cơm lam, rượu sữa ong chúa, bánh chè lam, bánh sữa Ba Vì, nước trà đắng, đó sẽ là những kỷ niệm khó quên.
