Đang tiến hành kiểm định khí thải từ ô tô nhưng Cục đăng kiểm Việt Nam lại chuẩn bị xúc tiến kiểm định khí thải của hàng chục triệu chiếc xe máy trên toàn quốc, trước tiên tại 5 thành phố lớn. Ông Nguyễn Hữu Trí, trưởng phòng kiểm định xe cơ giới, Cục đăng kiểm Việt Nam đã có buổi trao đổi về kế hoạch này.
Cục đăng kiểm dự tính triển khai đợt kiểm tra này vào thời điểm nào và quy mô kiểm định thế nào, thưa ông?
Chúng tôi mới hoàn thành đề án và chuẩn bị trình lên bộ Giao thông vận tải để bộ sẽ trình Chính phủ phê duyệt. Nếu sớm được phê duyệt thì chúng tôi sẽ triển khai thực hiện ngay trong năm 2009 nhưng trước tiên tổ chức tại 5 thành phố lớn: Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ. Đây là những thành phố có mật độ xe gắn máy rất lớn.
Riêng TP.HCM có khoảng 3 triệu chiếc, Hà Nội có 2 triệu chiếc và nếu sắp tới sáp nhập Hà Tây và một số địa phương khác vào thì riêng Hà Nội cũng có ít nhất 3 triệu chiếc. Nhưng đấy là những xe gắn máy đăng ký chính thức, ngoài ra còn có một số lượng cũng khá lớn xe không đăng ký, xe mua trôi nổi trên thị trường, xe đi từ các địa phương khác đến… Khi đã triển khai tốt ở các thành phố này, chúng tôi sẽ triển khai tiếp các tỉnh, thành phố còn lại.
Vì sao Cục đăng kiểm phải triển khai kiểm định trên quy mô lớn như vậy ?
Vì thực tế qua khảo sát, chúng tôi nhận định rằng khí thải xe máy là nguyên nhân gây ô nhiễm chủ yếu tại các thành phố, các vùng đô thị tập trung. Lượng khí độc phát thải từ xe máy chiếm tới 60 – 70% trong thành phần không khí nhất là các độc chất như benzen, lưu huỳnh… rất có hại cho sức khoẻ. Chúng tôi cũng đang kiểm định khí thải từ ô tô nhưng cũng thấy rằng, khí thải ô tô hiện nay không gây ô nhiễm bằng xe máy.
Kết quả kiểm định khí thải ô tô ban đầu cho thấy, có khoảng 25 – 30% lượng xe không đạt tiêu chuẩn khí thải euro 2 như quy định và chúng tôi có yêu cầu bắt buộc các chủ xe phải nâng cấp, sửa chữa, bảo dưỡng động cơ để đạt tiêu chuẩn. Đợt kiểm định khí thải ô tô cũng giúp chúng tôi có kinh nghiệm triển khai đợt kiểm định xe máy sắp tới. Nếu làm tốt việc kiểm định xe máy, chắc chắn sẽ giúp cải thiện đáng kể môi trường ở các thành phố.
Chắc rằng việc kiểm định cũng sẽ rất khó khăn và không dễ gì bắt buộc các chủ phương tiện chấp hành các yêu cầu về cải thiện, nâng cấp phương tiện nếu phương tiện đó qua kiểm định cho thấy khí thải không đạt yêu cầu?
Đúng là việc kiểm định xe gắn máy không hề dễ dàng trước hết vì số lượng nó quá lớn. Nếu kiểm tra trên toàn quốc ngay thì với số lượng hàng chục triệu chiếc thì chúng tôi cũng chưa có đủ người làm. Chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan khác như cảnh sát giao thông để kiểm tra. Và yêu cầu bắt buộc với từng chủng loại xe ví dụ có phân khối từ 125cc trở lên thực hiện kiểm định trước.
Mức phí kiểm định khoảng 30.000 – 50.000 đồng/chiếc nên tôi nghĩ cũng không khiến chủ phương tiện phải trốn tránh việc này. Với những loại xe có độ phát thải gây ô nhiễm cao cũng sẽ phải có các hình thức bắt buộc như yêu cầu nâng cấp, bảo dưỡng hoặc thay thế phụ tùng, động cơ. Vừa rồi, chúng ta đã triển khai việc đội mũ bảo hiểm bắt buộc rất thành công thì theo tôi, việc yêu cầu chủ phương tiện phải thực hiện kiểm định khí thải cũng có thể thực hiện tốt được.
Nhưng nguyên nhân gây ô nhiễm cũng không chỉ là do chất lượng xe mà còn do nhiên liệu. Sau khi báo chí lên tiếng về tình trạng các công ty nhập khẩu loại dầu “bẩn”, rất hại động cơ mà không đạt tiêu chuẩn khí thải euro 2 thì bộ Công thương đã bắt buộc các công ty kinh doanh xăng dầu phải nhập và bán cả hai loại dầu diessel 0,5% và 0,05% lưu huỳnh. Nhưng đến nay, việc này vẫn chưa được thực hiện. Thế thì chủ phương tiện vẫn có thể nói rằng, khí thải từ xe của họ không phải là do chất
lượng xe mà do nhiên liệu?
Chúng tôi cũng cho rằng chất lượng nhiên liệu cũng là một nguyên nhân gây ô nhiễm. Nhưng đánh giá về chất lượng nhiên liệu, nó có mức độ ô nhiễm lớn thế nào thì chúng tôi không có thẩm quyền. Tôi chỉ nghĩ rằng, nước ta hiện vẫn đang nhập 100% nhiên liệu xăng, dầu thì cũng có cái thuận lợi là có thể quyết định việc chỉ nhập những loại nhiên liệu chất lượng cao, hàm lượng chất độc hại như lưu huỳnh thấp nhất để bảo vệ môi trường. Tất nhiên là trong công việc, chúng tôi cũng có những hợp tác, trao đổi nhất định với cơ quan chức năng của Nhà nước.
