Do tốc độ đô thị hóa và phát triển công nghiệp, lượng rác thải phát sinh trên địa bàn tỉnh gia tăng nhanh chóng, trở thành thách thức lớn cho công tác thu gom, xử lý. Để hạn chế ô nhiễm môi trường, chỉ còn biện pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án xử lý chất thải hiện đang “giẫm chân tại chỗ”.
Rác thải sinh hoạt gom không xuể
Ước tính mỗi ngày trên địa bàn tỉnh có gần 740 tấn rác thải sinh hoạt phát sinh. Thế nhưng, hiện nay tỉnh mới tổ chức thu gom được khối lượng rác thải ở khu vực thành thị với tổng cộng khoảng 569 tấn/ngày, số còn lại chủ yếu là rác thải ở khu vực nông thôn thì người dân “tự xử”. Mỗi gia đình ở nông thôn thường đào một hố chôn rác sau nhà, hoặc vứt bừa bãi ra xung quanh.
Ở các huyện: Châu Đức, Xuyên Mộc, người dân còn mang rác đổ ngoài bìa rừng. Ở khu vực thành thị, mặc dù có đội thu gom rác của các công ty Công trình đô thị nhưng thực tế vẫn không thu gom hết khối lượng rác sinh hoạt phát sinh hàng ngày. Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, riêng khu vực TP.Vũng Tàu ước tính mỗi ngày có đến 45 tấn rác thải không được thu gom.
Việc vận chuyển và xử lý rác cũng đang gặp nhiều khó khăn. Chỉ có TX. Bà Rịa, rác thải được thu gom rồi vận chuyển ngay đến bãi chứa rác tạm. Còn TP. Vũng Tàu, rác thải phải tập trung ở các trạm trung chuyển, sau đó mới thu gom về bãi chứa rác và đưa đi xử lý. Các trạm trung chuyển này nằm gần khu dân cư, trong khi rác chưa được xử lý sơ bộ, gây ô nhiễm môi trường và làm mất mỹ quan đô thị.
Lượng rác thải phát sinh với tốc độ ngày càng nhanh khiến các nhà máy xử lý rác thải quá tải. Trong khi đó, tiến độ thực hiện các dự án xử lý rác thải quá chậm do gặp nhiều vướng mắc như: không thống nhất phương án đền bù giải phóng mặt bằng, năng lực tài chính của nhà đầu tư yếu…
Chưa có nhà máy xử lý rác công nghiệp
Với 10 KCN (trong đó có 6 KCN đang hoạt động), cộng với số doanh nghiệp hoạt động bên ngoài khu công nghiệp, hàng ngày khối lượng rác thải công nghiệp phát sinh trên địa bàn tỉnh ước khoảng 276 tấn. Lượng rác này chủ yếu phát sinh từ những hoạt động như: luyện kim, sản xuất vật liệu xây dựng, cơ khí… trong đó, có những loại rác được xử lý chung với rác sinh hoạt.
Theo các chuyên gia về môi trường, trong khối lượng rác thải công nghiệp không nguy hại, có một khối lượng lớn xỉ thép có thể tận dụng làm nguyên liệu đầu vào cho các nhà máy luyện phôi thép. Tuy nhiên, để tái chế được lượng xỉ thép này cần phải có sự đầu tư lớn về công nghệ. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh chưa có nhà máy thép nào đầu tư công nghệ này.
Do vậy, ngành môi trường đang lo không biết làm sao xử lý hết lượng xỉ thép đang phát sinh ngày càng nhiều ở các nhà máy thép. Điều đáng lo ngại hơn là trong rác thải công nghiệp có một khối lượng rác thải nguy hại phát sinh từ hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí, thuộc da, hóa chất… vẫn chưa có biện pháp xử lý an toàn. Khối lượng rác này mỗi ngày phát sinh khoảng 31 tấn.
Gần đây, đã xảy ra trường hợp Công ty TNHH Sông Xanh, đơn vị được giao xử lý rác thải nguy hại đã tự ý chôn 4.600m3 chất thải công nghiệp, chất thải nguy hại chưa qua xử lý và tro cặn từ quá trình đốt chất thải trên diện tích hơn 5000m2 trong khuôn viên của nhà máy. Việc làm này là tiếng chuông báo động về tình trạng rác thải nguy hại không được xử lý đến nơi đến chốn, đe dọa môi trường sống của cộng đồng.
“Bơm” thêm lực cho dự án xử lý rác thải
Tại kỳ họp HĐND tỉnh vừa qua, ông Đặng Như Hiển, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh cho biết, hiện nay UBND tỉnh đang thực hiện các giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án về xử lý chất thải. Hiện tại, có 11 nhà đầu tư đăng ký đầu tư xử lý rác thải tại khu xử lý chất thải tập trung 100ha trên địa bàn xã Tóc Tiên, huyện Tân Thành. UBND tỉnh sẽ ưu tiên chọn các nhà đầu tư có năng lực, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ xây dựng dự án. Đối với các dự án thi công chậm như dự án Nhà máy xử lý rác thải Phước Cơ tỉnh sẽ kiên quyết thu hồi, giao lại cho nhà đầu tư có đủ năng lực thực hiện dự án.
UBND tỉnh cũng cho phép Công ty TNHH KBEC Hàn Quốc đầu tư xây dựng bãi chôn lấp chất thải rắn công nghiệp hợp vệ sinh tại khu xử lý chất thải tập trung Tóc Tiên. Dự án có tổng vốn đầu tư 13,4 triệu USD, có khả năng xử lý 500 – 700 tấn rác thải/ngày, thời gian hoạt động trong vòng 20 năm. Nhà đầu tư này cam kết sẽ đưa dự án hoạt động vào quý III/2009.
Riêng chất thải nguy hại, ngoài Công ty TNHH Sông Xanh, hiện chưa có đơn vị nào có khả năng xử lý, trong khi đó đơn vị này năng lực có hạn, lại đang vi phạm về công tác bảo vệ môi trường. Vì vậy, có thể nói, đến thời điểm này lượng chất thải nguy hại vẫn chưa có hướng xử lý triệt để. Hiện tại, các chủ nguồn thải vẫn tự thuê người xử lý. Kết quả xử lý đến đâu chỉ còn trông chờ vào ý thức trách nhiệm của các doanh nghiệp.
