Nắng nóng kéo dài suốt tháng qua đã làm thiệt hại gần 2.000 hécta lúa và hoa màu của huyện biên giới Ea Súp, nhiều cánh đồng đã khô cháy hoàn toàn. Trong khi đó, công trình đại thuỷ nông Ea Súp Thượng đã hoàn thành từ lâu, dâng nước mênh mông… phía trên vùng khô hạn.
Nguyên nhân của sự trớ trêu này là việc giải phóng mặt bằng để thi công hệ thống kênh mương quá ì ạch, dẫn đến công trình hàng trăm tỉ đồng của Nhà nước chưa phát huy tác dụng.
Khát khô từ rẫy trên, ruộng dưới
Dọc con đường vào xã Ea Rốk, hàng trăm hécta lúa nước đã héo queo dưới cái nóng lên đến 40 độ C. Toàn bộ mặt ruộng đã nứt toác. Ông Lê Văn Hài (ở thôn 5) rầu rĩ: “Vụ này tui làm 10 hécta lúa nước. Chỉ tính tiền giống, phân, thuốc trừ sâu đổ xuống ruộng đã mất hơn 100 triệu đồng. Bây giờ lúa đang làm đòng, nắng nóng kiểu này thì cầm chắc mất trắng”.
Thôn 5 gieo trồng 155ha thì đến thời điểm này đã có hơn 100ha khát nước, còn tính chung cả xã Ea Rốk thì diện tích thiệt hại lên tới 357ha. Bình thường, cây đậu xanh cho thu hoạch 4 đợt với sản lượng khoảng 1,5 tấn/ha, vụ này nông dân mới thu hái đợt đầu chừng 3,5 tạ/ha thì cây đậu đã héo khô, chết đứng.
Thống kê chưa đầy đủ của Phòng NN-PTNT huyện Ea Súp, nắng nóng đã thiêu đốt khoảng 1.260ha lúa nước, 350ha ngô lai và hàng trăm hécta đậu đỗ các loại (chiếm trên 50% tổng diện tích gieo trồng của huyện). Trưởng phòng NN-PTNT huyện Ea Súp Nguyễn Đình Toản cho biết: “Hạn hán khốc liệt bắt đầu từ cuối tháng 6. Đến đầu tháng 7 thì có mưa nhỏ rải rác, song cây trồng chưa kịp gượng dậy thì nắng nóng tái diễn, do vậy mà thiệt hại càng lớn hơn”.
Lãng phí công trình đại thuỷ nông
Toàn bộ diện tích bị khô hạn đều nằm ngay dưới công trình đại thuỷ nông Ea Súp Thượng – vốn đầu tư 650 tỉ đồng, năng lực tưới gần 10.000ha. Phần đầu mối công trình đã đưa vào sử dụng từ nhiều năm nay, song hệ thống kênh tây (gồm kênh chính, kênh cấp 1, kênh nhánh) đưa nước tưới cho 6.500ha cây trồng phía hạ du thì lại quá chậm trễ.
Ông Lê Văn Hiến – Giám đốc Ban quản lý Dự án đầu tư xây dựng thuỷ lợi 8, Bộ NN-PTNT – cho hay: “Chúng tôi mới thi công 15km kênh chính tây, đến khu kinh tế quốc phòng thuộc xã Ya Tmốt thì dừng lại vì… hết mặt bằng. Toàn bộ tuyến kênh dự kiến đến năm 2010 mới xong, nhưng cũng khó đảm bảo tiến độ vì chuyện giải phóng mặt bằng còn rất nhùng nhằng”.
Như vậy, nếu chính quyền địa phương không đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, thì hạn hán khốc liệt cũng chỉ là chuyện “đến hẹn lại lên”. Và công trình thuỷ lợi hàng trăm tỉ đồng không phát huy tác dụng cũng là sự lãng phí lớn, gây bức xúc cho nông dân.
