Thực trạng ô nhiễm môi trường biển từ hoạt động của các tàu, bến cảng đang diễn ra khá phổ biến ở khu vực Hải Phòng và nhiều nơi trong nước.
Với hàng chục nghìn lượt tàu thuyền ra vào cảng và phương tiện thủy nội địa hoạt động gia tăng trong khu vực, mỗi năm, chúng đã thải ra sông, biển hàng nghìn tấn chất thải sinh hoạt, nhiên liệu, cặn dầu, nước rửa tàu lẫn chất thải rắn, mạt kim loại, sơn và các chất tảy rửa trong quá trình hoạt động. Tuy nhiên, lượng rác do lực lượng bảo vệ môi trường trên biển thu gom đuợc trên thực tế không đáng kể.
Mỗi khi bốc dỡ xong hàng hoá, các chủ tàu thường thải các cặn bã, tạp chất sau khi tổ chức vệ sinh tàu ra mặt biển. Thực tế cho thấy, hầu hết các phương tiện thủy nội địa đều thiếu bộ phận thu gom chất thải cùng đội tàu biển trong nước già cỗi về thiết bị và ý thức chấp hành các quy định an toàn hàng hải, vệ sinh môi trường của các chủ phương tiện chưa cao nên thường gây ô nhiễm môi trường vùng nước.
Tại các cảng biển, nguồn rác thải phát sinh cũng rất đa dạng từ các tàu vào cập bến làm hàng đến công nhân bốc xếp trên bờ cùng hàng trăm loại hình hoạt động dịch vụ khác.
Đó là chưa kể không ít doanh nghiệp vì lợi nhuận còn nhập hàng nghìn tấn sắt thép phế thải từ nước ngoài về qua cảng, “tiếp tay” huỷ hoại môi trường.
Các cơ sở đóng và sửa chữa tàu biển với trang thiết bị kỹ thuật hạn chế, thiếu hệ thống xử lý chất thải đồng bộ nằm rải rác ven sông cũng là tác nhân gây ảnh hưởng môi trường không khí, mặt nước khu vực.
Được biết, qua các đợt kiểm tra, khảo sát, Bộ Tài nguyên – Môi trường và Cục Hàng hải Việt Nam đã kết luận về sáu nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường biển từ hoạt động của các tàu hàng và hai nguyên nhân từ cảng biển. Tuy nhiên, để thực hiên Luật Bảo vệ môi trường, ngoài việc mới ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật về phòng ngừa ô nhiễm môi trường liên quan đến hàng hải, hiện nước ta vẫn chưa hình thành hoàn chỉnh hệ thống văn bản pháp quy về bảo vệ môi trường biển đối với từng lĩnh vực hoạt động như cảng biển, tàu hàng, sửa chữa, làm sạch tàu biển, tàu chở dầu,…
Đặc biệt, việc quy định chế tài xử lý các trường hợp gây ô nhiễm môi trường biển hoặc gián tiếp hoặc trực tiếp cũng chưa được xác lập cụ thể, hoàn chỉnh. Vì thế, ngành hàng hải nước ta trên thực tế cũng chưa quản lý, kiểm soát có hiệu quả đối với các loại hình hoạt động dịch vụ tàu biển, bến cảng khiến nguy cơ gây ô nhiễm môi trường biển ngày càng trầm trọng.
