ThienNhien.Net – Trong khi nhu cầu sử dụng nguồn năng lượng phục vụ sản xuất đời sống ngày càng cao, nguồn nguyên liệu hoá thạch, dầu thô, than đá, khí đốt… ngày một khan hiếm, và những áp lực trước tình trạng biến đổi khí hậu thì năng lượng hạt nhân đang hứa hẹn là một trong những nguồn năng lượng thay thế trong tương lai. Tuy nhiên, với tốc độ leo thang về giá cả như hiện nay, việc xây dựng và vận hành các nhà máy điện hạt nhân đang phải đối mặt với nhiều vấn đề nan giải.
Ở Mỹ, một loạt các nhà máy năng lượng hạt nhân hiện đang nằm trên bàn vẽ, chi phí dự kiến cho việc biến những bản vẽ đó thành hiện thưc đang phải đối mặt với nhiều vấn đề khó khăn, chẳng hạn việc tiêu tốn từ 5 đến 12 tỷ USD cho mỗi dự án, cao gấp hai đến bốn lần dự tính ban đầu.
Năng lượng hạt nhân có thể được xem là nguồn năng lượng sạch so với các nhà máy nhiệt điện sử dụng than đá hay các nhiên liệu hóa thạch khác. Những nhà máy này đang ngày càng mất đi vị thế của mình trong vấn đề năng lượng vì chúng được xem là một trong những nguồn thải chính gây hiệu ứng nhà kính. Nhưng với chi phí xây dựng cao như thế thì chắc chắn nguời sử dụng điện của các nhà máy điện hạt nhân sẽ phải trả một mức giá điện cao hơn. Và những cuộc tranh luận sẽ xảy ra xung quanh vấn đề ngành công nghiệp hạt nhân có thể đáp ứng được nhu cầu năng lượng ngày càng tăng như hiện nay hay không?
Từ năm 1980 đến nay, các nhà máy điện hạt nhân chưa được xây dựng nhiều ở Mỹ cũng như nhiều quốc gia khác. Một phần là do sự leo thang về giá cả. Các nhà máy điện hạt nhân được đề xuất trong hoàn cảnh giá cả các loại vật liệu xi măng, thép và đồng tăng nhanh đến chóng mặt; giữa lúc thiếu thốn trầm trọng nguồn lao động có tay nghề, không những thế còn phải đối mặt với thực trạng mạng lưới cung cấp vật tư cho ngành công nghiệp ở Mỹ đang bị thu hẹp lại.
Sự leo thang giá cả hiện nay đã được kiểm soát do các ngành sản xuất đang hoạt động một cách tích cực nhất để tăng hiệu quả, với hi vọng thoát khỏi tình trạng khó khăn như vừa qua. Ủy ban điều hành Năng lượng Hạt nhân đã đưa ra một quy trình hợp lý để xem xét và thực hiện các đề xuất, các dự án một cách sáng suốt và đúng lúc. Quy trình này yêu cầu các nhà sản xuất năng lượng hạt nhân phải xây dựng một bản thiết kế phù hợp với tiêu chuẩn cho các nhà máy nhằm giảm chi phí xây dựng và vận hành.
Theo Văn phòng dự thảo ngân sách của Quốc hội Mỹ, hiện nay, ở Mỹ có 104 lò phản ứng hạt nhân đang hoạt động. Hầu hết chúng đều thu được lợi nhuận rất cao nhưng gần đây thì điều này không còn đúng nữa. Đối với 75 lò phản ứng được xây dựng trong khoảng từ năm 1966 đến 1986, chi phí trung bình khoảng 3 tỷ USD hoặc gấp ba lần so với dự tính ban đầu. Nhiều nhà máy hiện nay đang hoạt động có lợi nhuận vì chúng được bán cho những người vận hành với giá thấp hơn giá trị thực của chúng.
Hiện nay, các công ty dịch vụ công cộng và các nhà cung cấp chính đang nỗ lực hết sức để kiểm soát sự biến động giá cả . Những đánh giá chi tiết được các nhà sản xuất năng lượng hạt nhân có nhiều kinh nghiệm – NRG Energy Inc., Progress Energy Inc., Exelon Corp., Southern Co. và FPL Group Inc. đưa ra trong tuần này – “những tính toán về chi phí của chúng ta cách đây 8 tháng đã không còn giá trị nữa” – ông Jim Hempstead, thuộc Công ty dịch vụ đầu tư Moody chi nhánh tại New York đã nói như vậy.
Moody lo lắng tình trạng leo thang giá cả vẫn còn tiếp tục, ngay cả khi được Chính phủ liên bang tài trợ một khoản trị giá hàng tỷ đô la, sẽ làm cho các công ty này suy yếu và buộc người tiêu dùng phải trả một mức giá điện rất cao. Ngày 07/05, Công ty Năng lượng Georgia, một thành viên của Atlanta-based Southern cho biết họ sẽ sử dụng 6,4 tỷ USD trong đó khoảng 45.7% dành cho việc xây dựng hai lò phản ứng hạt nhân mới ở nhà máy năng lượng hạt nhân gần Augusta, Ga. Và dự đoán từ sau năm 2018, các hộ gia đình sử dụng điện của Công ty Năng lượng Georgia sẽ nhận được các hóa đơn thanh toán tiền điện tăng thêm khoảng 144 USD mỗi năm.
Bill Edge, người phát ngôn cho Công ty dịch vụ công cộng
Tập đoàn FPL,
Exelon, công ty khai thác năng lượng hạt nhân lớn nhất nước Mỹ, đang xem xét kế hoạch xây dựng hai lò phản ứng hạt nhân tại một vùng đất hoang ở
Có một vài vấn đề có thể ảnh hưởng đến những dự án phát triển năng lượng hạt nhân này. Giá cả leo thang là một vấn đề khá lớn, tiếp đó là sự phát triển của các ngành công nghệ khác có khả năng cạnh tranh với năng lượng hạt nhân mà không phải bỏ ra một khoản tiền lớn cho việc xây dựng các lò phản ứng. Hiện nay, giá than và khí đốt đang ở mức rất cao nhưng khi giá của các loại nhiên liệu này giảm xuống thì các nhà máy năng lượng hạt nhân sẽ không còn là những dự án hấp dẫn nữa. Tuy nhiên, nếu Quốc hội quyết định sẽ đánh thuế vào việc phát thải khí nhà kính thì khi đó giá điện của các nhà máy năng lượng hạt nhân có thể sẽ thấp hơn và hấp dẫn hơn các nhà máy điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch vì các nhà máy năng lượng hạt nhân sẽ không bị đánh thuế phát thải.
Một số bang vẫn đang khẩn trương chuẩn bị cho những kế hoạch phát triển năng lượng hạt nhân, bất chấp tình hình giá cả như hiện nay. Điều này xuất phát từ sự lo ngại về tình trạng biến đổi khí hậu ngày càng tăng. J.R.Kelly, người đứng đầu Văn phòng Luật sư công ở Tallahassee, đại diện cho khách hàng nói: “Ở Florida, một xu hướng tất yếu là năng lượng hạt nhân rất được người dân ưa chuộng, và đó là lý do tại sao nó sẽ là nguồn năng lượng tiên phong và quan trọng nhất trong tương lai”, “Vấn đề nan giải hiện nay chỉ còn là mức chi phí quá cao”.
Ở Florida, chính quyền bang cho phép các ngành dịch vụ công cộng thu tiền của khách hàng để bù lại chi phí phát triển và xây dựng. Nhưng trước đó thì các công ty dịch vụ này sẽ phải chi trả mọi chi phí cho đến khi các nhà máy hoàn thành và đi vào hoạt động.
Rất nhiều công ty dịch vụ công cộng nói rằng họ rất hào hứng với những kế hoạch phát triển năng lượng hạt nhân. Nhưng Ralph Izzo, Chủ tịch tập đoàn kinh doanh dịch vụ công cộng (Public Service Enterprise Group Inc.) tại New Jersey cho biết công ty của ông có thể không đủ lớn để xây dựng các nhà máy năng lượng hạt nhân: “Chúng tôi đang rất băn khoăn vì hiện nay chi phí xây dựng quá đắt đỏ”.
