Tỏi là cây nông nghiệp chính và là nguồn sống của người dân huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi). Năm nay, người dân huyện đảo này lao đao vì mùa tỏi mất trắng do mưa, rét kéo dài.
Hằng năm, sau những ngày Tết, nông dân huyện đảo Lý Sơn nhộn nhịp ra đồng thu hoạch tỏi trong không khí hân hoan vì được mùa. Thế nhưng, năm nay, trên những cánh đồng tỏi vào những ngày này, chỉ lác đác vài người, nét mặt đầy lo âu. Rét và mưa kéo dài hơn tháng nay đã làm cánh đồng tỏi một phần bị vàng úng, nằm la liệt không thể thu hoạch được; một phần cây tỏi phát triển lá và chột mà không cho củ.
Thu hoạch làm chi nữa…!
Cánh đồng tỏi nằm ở phần trũng của đảo, giờ đây còn trơ… cánh đồng lá. Ông Nguyễn Nhân (ngụ xã An Vĩnh, huyện Lý Sơn) buồn rầu trước sào tỏi có nguy cơ mất trắng, nói: “Đây là cánh đồng khô ráo nằm trên cao, không bị ngập úng nhưng bị hư do trận mưa trước đó. Hơn nữa, vì nguồn nước xa, không thể đưa nước lên tưới nhiều. Vì vậy, dù cây tỏi đã cho củ, nhưng đến lúc thu hoạch gặp rét và mưa kéo dài, gây ẩm ướt làm lá vàng, chột úng nằm la liệt, khiến củ bị bủn. Thu hoạch làm chi nữa, nếu có thu hoạch về rồi cũng mất công đem đổ bỏ”.
“Những cây đã cho củ, củ dần dần bung nứt ra từng múi rồi úng, dính luôn dưới đất, vậy là bỏ. Những cây chột thì không cho củ, nếu có củ thì cũng chỉ bằng ngón tay út, nhiều người đành bóp bụng nhổ tỏi non về lấy chột xào ăn hoặc đem ra chợ bán với giá rẻ mạt: 2.000 đồng/kg. “Năm nay, coi như mất trắng rồi đó” – chị Trần Thị Hội (xã An Hải) cho biết.
Mất chén cơm, tan giấc mơ đến trường
Nguồn thu nhập chính của nông dân huyện đảo là cây tỏi. Vụ tỏi năm nay mất trắng đã làm cho nhiều gia đình đang đối mặt với nợ nần chồng chất và con đường đến trường của con em xứ này càng chông chênh.
Anh Võ Ngọc Đại, một cư dân huyện đảo, tính toán: Chi phí cho một sào tỏi (500m2) như làm đất, giống, phân bón, thuốc trừ sâu, nhân công, tưới tiêu… hết gần 5 triệu đồng. Trong khi đó, giá tỏi tươi hiện chỉ khoảng 5.000 – 6.000 đồng/kg. Một sào cũng chỉ thu được 200 kg tỏi (củ) tươi là cùng. Như vậy, một sào tỏi thu hoạch vào lúc này chỉ bằng 1/5 vốn bỏ ra. Những năm trước, năng suất đạt từ 1 – 1,2 tấn/sào và giá tỏi tươi từ 12.000 – 15.000 đồng/kg.
Anh Đại cho biết thêm: “Vụ mùa này, tôi làm 5 sào nhưng có sào thì thu hoạch được một, hai trăm ký, có sào thì mất trắng, nên năm nay đói chắc rồi. Mong sao Nhà nước quan tâm, tạo điều kiện vay vốn để làm vụ sau”
“Tháng 8 năm ngoái, tôi đem sổ đỏ đi vay ngân hàng được 10 triệu đồng đầu tư vào ba sào tỏi, giờ đây, tỏi úng nằm la liệt như vậy, coi như mất sạch. Không biết làm chi ra tiền chuẩn bị vào mùa vụ tiếp và gửi cho hai đứa con đang theo học đại học tại TPHCM” – ông Phạm Minh (huyện Lý Sơn) thở dài.
Theo ông Phan Đình Mẫn, Trưởng Phòng Thống kê huyện đảo Lý Sơn, diện tích trồng tỏi của cả huyện là 307 ha nhưng diện tích mất trắng lên đến 92 ha; gần 110 ha tỏi bị úng và hư chỉ thu hoạch được 1/3, số còn lại thu hoạch được một phần, một phần còn để trên đồng chờ nắng ấm mới thu hoạch. Tạm thời, ước tính thiệt hại khoảng 60% – 70% sản lượng tỏi. Nếu rét và mưa kéo dài, con số thiệt hại có thể lên đến 80% vì không thể thu hoạch do tỏi không có củ hoặc có củ nhưng bị úng.
