Thật không ngoa khi nói rằng toàn khu vực Naples đang “ngạt thở” với vấn đề ô nhiễm rác thải triền miên, với ít nhất có 2.000 tấn rác chất đống bên ngoài các bãi rác chính thức lẫn không chính thức và trên nhiều đường phố. Các trung tâm xử lý rác tại khu vực miền Nam Italia nghèo khó này không thể giải quyết hết số rác quá lớn, không chỉ một lần mà là vô số lần trong gần 15 năm qua.
Theo nhật báo La Repubblica, với dân số khoảng 6 triệu người, khu vực này được mô tả như một cộng đồng đang bị nhấn chìm trong rác thải. Suốt đêm, lực lượng cứu hỏa dập được 70 núi rác cháy phừng phừng do cư dân trong khu vực nổi lửa đốt.
Cư dân tại Naples bắt đầu phản đối chuyện rác thải chất đống cao như núi trên đường phố từ ngày 22/12/2007. Không thể chịu đựng được sự quá tải của rác, người dân đã tổ chức đốt rác ngay tại chỗ vào ngày đầu năm 2008, như một hậu quả tất yếu của tình trạng quá tải mà thành phố này từng gồng mình chịu suốt mấy năm qua.
Đến ngày 03/01/2008, lực lượng lính cứu hỏa vẫn triển khai dày đặc quanh thành phố Naples để dập tắt những ngọn lửa hừng hực do cư dân đốt. Nguyên cớ là chính quyền địa phương không tổ chức tốt việc thu gom rác khiến “một bộ phận dân cư nổi khùng lên”.
Theo Hãng tin AFP, nhiều bãi rác trong vùng đã quá tải hoặc “đóng cửa”, khiến cho chỉ trong vòng 2 tuần đã có khoảng 2.000 tấn rác dồn đống ngay trong thành phố Naples. Khiến người dân nơi đây không thể chịu đựng nổi mùi hôi thối từ đống rác tỏa ra do đó họ đã phóng hỏa.
Đám đông phản đối cũng phong tỏa giao thông nhiều ngày trên một con đường gần một bãi rác ở quận ngoại thành Pianura (phía tây Naples) mà chính quyền địa phương muốn mở lại.
Nguyên nhân có quá nhiều bãi rác lâm vào tình trạng khủng hoảng như thế là vì mafia địa phương trước đây khai thác chúng bất hợp pháp và bị buộc đóng cửa.
Tình trạng khai thác gian lận và bất chính các bãi rác bởi tổ chức tội phạm có tổ chức gọi là “mafia kinh tế” dẫn đến hệ quả tất yếu là buộc phải đóng cửa nhiều trung tâm xử lý rác.
Các nhà điều tra tội phạm cho biết, băng nhóm mafia Camorra chi tiền cho các tài xế xe tải chở chất phế thải công nghiệp từ các xí nghiệp ở miền Bắc đến những bãi rác không chính thức trên những sườn núi bao quanh thành phố Naples.
Mặc dù băng mafia Camorra của Naples khét tiếng với hoạt động buôn lậu ma túy, các chuyên gia cho rằng nghề kinh doanh rác trị giá nhiều tỉ USD là nguồn hoa lợi lớn thứ hai của chúng (sau buôn lậu ma túy), bắt đầu từ thập niên 80 và tăng tốc vào thập niên 90 của thế kỷ XX.
Vấn đề rác thải ở Naples từng được khắc họa bởi một bài báo trong chuyên san y học Anh – The Lancet Oncology (năm 2004), trong đó các nhà nghiên cứu nhận diện được cái gọi là “tam giác tử thần” ở phía đông Naples, môi trường rác độc hại này được cho là có liên quan đến nguy cơ cao hơn (các môi trường rác thải khác) về ung thư, đặc biệt là ung thư gan.
Vấn đề rác thải ngày một gay gắt hơn và “đạt đỉnh” vào năm 2007 khi các bãi rác trở nên quá tải. Thật vậy, theo BBCNews, Sứ quán Mỹ tại Rome từng cảnh báo du khách Mỹ về những nguy hiểm của môi trường Naples đối với sức khỏe của công dân họ từ mùa hè năm 2007.
Thế nhưng, vấn đề này âm ỉ từ nhiều năm trước. Thoạt đầu vào năm 1994, Chính phủ Italia tuyên bố tình trạng khẩn cấp về rác thải.
Nhật báo Corriere della Sera tại Italia viết: “Chính phủ gọi đó là tình trạng khẩn cấp, thế nhưng cụm từ đó cứ lặp lại mãi suốt cả chục năm qua. Người ta không thấy có gì thay đổi, thậm chí mùi hôi thối ngày một tồi tệ hơn, môi trường ngày một ô nhiễm hơn”.
Liên minh châu Âu (EU) cũng lên tiếng bày tỏ sự quan ngại trước tình hình khủng hoảng rác tại Naples. Ủy viên Môi trường EU Stavros Dimas cho biết, Brussels có thể triển khai hành động chống Italia nếu cuộc khủng hoảng rác ở Italia không được giải quyết triệt để.
Tình hình đó gây quan ngại cho EU và tổ chức này hứa sẽ giám sát chặt chẽ những giải pháp xử lý môi trường rác của Naples trong những tuần lễ sắp tới. Rác thải cũng cho thấy những dấu hiệu trở thành vấn đề thời sự và chính trị tại Italia, khi mà chính trị gia Antonio Martusciello nói, những đống rác bốc mùi thối thực sự là một minh họa sống động về thất bại của chính phủ liên minh trung tả đương quyền
