Việt Nam nên triển khai thuế sinh thái vào thời điểm này

Đó là ý kiến của ông Rae Kwon Chung, Giám đốc Ban Môi trường và Phát triển bền vững Ủy ban Kinh tế – Xã hội châu Á – Thái Bình Dương thuộc Liên Hợp Quốc (UNESCAP) tại cuộc Hội thảo "Sử dụng các công cụ chính sách để tăng trưởng xanh trong hoạch định chính sách phát triển bền vững ở Việt Nam" vừa diễn ra tại Hà Nội.

Ông Rae Kwon Chung đã có cuộc trao đổi xung quanh vấn đề này.

Thuế sinh thái là gì?

– Thuế sinh thái là những chi phí làm suy thoái tài nguyên và gây ô nhiễm môi trường được tính vào giá cả sản phẩm. Khái  niệm thuế sinh thái được khởi xướng tại Đức vào thập kỷ 90 thế kỷ trước nhưng Thụy Điển là nước đầu tiên áp dụng, hiện đang triển khai ở một số nước như Đan Mạch, Niudilan, Phần Lan… Đây  là một cuộc cải cách ngân sách bởi các chuyên gia về phát triển kinh tế bền vững đã thành công trong việc thuyết phục các Chính phủ chuyển đổi cơ cấu từ việc giảm đánh thuế thu nhập sang tăng đánh thuế ô nhiễm đối với doanh nghiệp và tư nhân…

Vậy lợi ích thu được từ việc đánh thuế sinh thái của các nước như thế nào, thưa ông?

– Trên thực tế, thuế sinh thái như một công cụ hữu hiệu giảm thiểu nguy cơ biến đổi khí hậu, tăng thu nhập và việc làm. Điển hình tại Đức sau khi tiến hành đánh thuế sinh thái trong tiêu thụ năng lượng từ năm 1999-2003 đã cắt giảm 7 triệu tấn C0₂ phát thải, tăng thu nhập từ 4 tỷ USD lên 19 tỷ USD và tạo thêm 60.000 việc làm.

Theo tôi, đây là một công cụ hay, UNESCAP sẵn sàng giúp đỡ Việt Nam thực hiện thông qua việc tổ chức thêm các cuộc hội thảo khác để nâng cao nhận thức của công chúng, nhất là giới kinh doanh, cấp lãnh đạo; cử các chuyên gia châu Âu sang thảo luận với các chuyên gia Việt Nam để xây dựng các tiêu chí thuế sinh thái, thiết kế hệ thống phù hợp với thực tế Việt Nam…

Theo ông, Việt Nam nên xây dựng tiêu chí thuế sinh thái thông qua việc sử dụng tài nguyên hay định mức phát thải ? Và nên bắt đầu từ lĩnh vực nào ?

– Theo tôi, cơ sở xây dựng thuế sinh thái dựa vào mức tiêu thụ tài nguyên dễ hơn việc đánh giá mức độ phát thải gây ô nhiễm môi trường. Việt Nam nên bắt đầu bằng việc thu thuế sinh thái đối lĩnh vực giao thông thông qua việc đánh thuế sử dụng xăng. Tuy nhiên, phải tính toán để việc thu thuế sinh thái không ảnh hưởng tới người nghèo, đánh vào người sử dụng xe ô tô, chẳng hạn có thể đưa ra mức tiêu thụ xăng tối thiểu với giá thấp, trên mức đó đánh thuế thật nặng. Có thể dùng khoản tiền này đầu tư cho việc bảo vệ môi trường, phát triển giao xe buýt công cộng  có phạm vi hoạt động rộng, thuận tiện cho người sử dụng. Việc thay thế phương tiện giao thông sẽ giảm tiêu hao xăng, giảm ô nhiễm không khí rất lớn.

Việt Nam cũng có thể áp dụng những kinh nghiệm về hiệu quả sinh thái trong phát triển kinh tế. Chẳng hạn khi xây dựng sân bay Nội Bài cần nghĩ ngay tới việc xây dựng hệ thống đường tàu về trung tâm thành phố, sẽ không phải dùng đến xe ô tô chở khách như hiện nay. Tôi sẵn sàng đầu tư xây dựng tuyến xe lửa từ sân bay Nội Bài về Hà Nội nếu Chính phủ Việt Nam cho phép.


Nếu Việt Nam không làm ngay những việc này thì trong tương lai sẽ phải mất tới 6% GDP vì tắc nghẽn giao thông.

Trân trọng cảm ơn ông !