Trên 6.000 tấn rác/ngày tại TP.HCM hiện đang được tiếp nhận ở bãi rác Phước Hiệp khiến bãi rác này quá tải gây ô nhiễm cho người dân. Trong khi đó, bãi rác này được coi là nơi duy nhất còn có khả năng tiếp nhận rác thải của toàn thành phố.
Lịch sử đã lặp lại?
Dự án công trường xử lý rác Gò Cát có tổng vốn đầu tư 261 tỉ đồng, trong đó Chính phủ Hà Lan tài trợ không hoàn lại 60%, phía VN 40%. Tổng diện tích công trường này là 25ha, trong đó 17,5ha chôn rác.
Tuy nhiên, sau khi hoàn thành, đưa vào sử dụng vào 02/2002, Trạm xử lý nước rỉ rác tại Gò Cát do Công ty Vermeer (Hà Lan) thiết kế và lắp đặt với công suất 17,5m3/giờ bị trục trặc ở bộ phận siêu lọc khiến nước thải sau khi xử lý không đạt tiêu chuẩn gây ra mùi hôi và phải ngưng hoạt động. Người dân phản ứng gay gắt do mùi hôi từ hồ nước rỉ rác bốc ra làm ảnh hưởng đến hàng trăm hộ dân sống chung quanh.
Vào thời điểm đó, một số chuyên gia, nhà khoa học về môi trường nhận định ứng dụng công nghệ mới từ các nước Tây Âu vào xử lý nước rỉ rác tại Việt Nam là không hợp lý và tốn kém vì thành phần rác và thời tiết ở mỗi nơi mỗi khác.
Đầu tháng 08/2007, bãi rác Gò Cát chính thức đóng cửa sau hơn 5 năm hoạt động. Toàn bộ 3.000- 4.000 tấn rác thải ra hàng ngày “bí” đầu ra buộc phải chuyển về chôn lấp tại bãi rác Phước Hiệp (thuộc Khu liên hiệp xử lý chất thải rắn Tây Bắc thành phố, huyện Củ Chi).
Điều đáng lo ngại là sau khi đóng cửa, trên 1.000m3 nước rỉ rác/ngày vẫn phải tiếp tục xử lý. Trong khi đó, với công nghệ xử lý rác hiện tại, công trường này chỉ có thể xử lý 400m3 ngày. Lượng nước rỉ rác còn lại buộc phải chuyển qua bãi rác Đông Thạnh (huyện Hóc Môn), mặc dù bãi rác này đã đóng cửa từ lâu.
Người dân sống chung quanh bãi rác sau nhiều năm dãi đằng đẵng chịu đựng tưởng đâu đã “thoát nạn” nay bãi rác Đông Thạnh mở lại đã ngán ngẩm, lo lắng trước cảnh ô nhiễm không khí. Bà Nguyễn Thị Ôn, sống gần bãi rác Đông Thạnh buồn rầu: “Lịch sử đã lặp lại?”.
“Tránh vỏ dưa, gặp vỏ dừa”
Sau khi toàn bộ 6.000 tấn rác thải/ngày tại TP.HCM chuyển về bãi rác Hiệp Phước, có vẻ như “lịch sử” một lần nữa đã lặp lại.
Theo ông Lê Minh Tấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Củ Chi, nước rỉ rác chưa xử lý tại bãi rác Phước Hiệp thải ra kênh Thầy Cai không những gây ô nhiễm môi trường mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe người dân chung quanh. Cứ khoảng 12h trưa đến 16h chiều mỗi ngày, từng đoàn xe chở rác nỗi đuôi nhau thành từng đoàn làm rỉ nước rác xuống mặt đường bốc lên mùi hôi.
Ông Tấn cho biết hiện nay nước rỉ rác của công trường xử lý rác Phước Hiệp được thu gom và do Công ty TNHH Đức Lâm và Công ty Khoa học công nghệ môi trường Quốc Viêt xử lý, tổng công suất là 700m3/ngày đêm với giá tiền 35.000đ/m3.
Tuy nhiên, kể từ đầu tháng 5/2007 đến nay nước thải sau xử lý của hai đơn vị này đã làm ảnh hưởng đến chất lượng nước mặt kênh Thầy Cai. Nước thải ra có màu đen và có mùi hôi đặc trưng của rác. Các chỉ tiêu COD, BOD, Coliforms…đều vượt tiêu chuẩn cho phép (TCVN 5945-2005).
Hoạt động của hai hệ thống này thường xuyên gặp sự cố. Khi làm vệ sinh hệ thống xử lý nước rỉ rác làm ô nhiễm kênh Thầy Cai và các mương thoát nước.
Nước từ hệ thống xử lý đến miệng xả cuối nguồn thải mang tính tạm bợ không thể hiện tính hoạt động an toàn và lâu dài của hệ thống xử lý. Ngoài ra, mùi hôi của rác cũng phát sinh vào buổi chiều với mùi hôi rất nặng làm ảnh hưởng đến sinh hoạt đời sống hằng ngày của nhân dân khu vực.
Hiện nay, bãi rác Phước Hiệp đã hoạt động gấp đôi công suất cho phép. Ông Huỳnh Minh Nhật, Giám đốc Công ty Môi trường đô thị lo lắng: “Tổng lượng rác tiếp nhận tại bãi rác Phước Hiệp là trên 6.000 tấn/ngày. Trong khi đó, bãi A1 của công trường chỉ có thể tiếp nhận 3.000 tấn rác/ngày do vậy công ty phải tận dụng luôn bãi số 1 dù bãi này đã đóng cửa từ cuối năm 2006”. “Chúng tôi vừa làm vừa hồi hộp vì nếu xảy ra sự cố, nhất là vào mùa mưa, thì rác của toàn thành phố sẽ ứ đọng”- ông Nhật nói.
Trước “hiểm họa” rác, Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố buộc phải áp dụng giải pháp tình thế. Đó là quyết định mở lại bãi rác Đông Thạnh để tiếp nhận khoảng 800m3 nước rỉ rác từ bãi rác Gò Cát chuyển về và 200m3 nước thải hầm cầu từ cơ sở Hòa Bình (đơn vị duy nhất tại TP.HCM tiếp nhận nước thải hầm cầu cũng đã phải đóng cửa) chuyển đến. Nỗi lo rác thải đang được đổ dồn vào bãi rác Đa Phước.
Thế nhưng dự án bãi rác Đa Phước hiện đang trong quá trình thi công chưa thể tiếp nhận rác ngay lúc này. Bà Phạm Phương Thảo, Chủ tịch UBND HĐND TP.HCM cho biết sớm nhất phải đến tháng 11/2007, bãi rác Đa Phước mới có thể hoạt động.
