Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo quốc gia về cung cấp nước sạch và vệ sinh môi trường Phạm Thế Bảo cho biết mức độ ô nhiễm môi trường ở khu vực nông thôn vùng đồng bằng Bắc Bộ, đặc biệt tại các làng nghề, đang gia tăng ở mức báo động.
Khu vực Đồng bằng sông Hồng hiện có khoảng 700 làng nghề, chiếm tới gần một nửa số làng nghề của cả nước. Một khảo sát mới đây của Viện Khoa học và Công nghệ môi trường (Đại học Bách khoa Hà Nội) và Bộ Khoa học Công nghệ cho thấy 100% mẫu nước thải ở các làng nghề đều cho thông số ô nhiễm vượt tiêu chuẩn cho phép. Nước mặt, nước ngầm đều có dấu hiệu ô nhiễm, nhất là nước tại các làng nghề chế biến nông sản thực phẩm, dệt nhuộm.
Theo ông Phạm Thế Bảo, kết quả khảo sát tại 30 làng nghề tại Hưng Yên cho thấy có tới 60% sản xuất hoàn toàn thủ công, chỉ có 37% là có trang bị nửa cơ khí và hầu hết là sản xuất tại gia đình. Khảo sát tại 40 xã ở Hà Nội cũng cho thấy khoảng 60% số xã bị ô nhiễm nặng từ các hoạt động sản xuất.
Ở các làng tái chế kim loại, khí độc không qua xử lý được thải trực tiếp vào không khí như ở làng nghề tái chế chì Đông Mai (Hưng Yên), nồng độ chì vượt quá 2.600 lần tiêu chuẩn cho phép. Nghề thuộc da, làm miến dong ở Hà Tây cũng thường xuyên thải ra các chất như bột, da, mỡ làm cho nước nhanh bị hôi thối, ô nhiễm nhiều dòng sông chảy qua làng nghề.
Nhiều làng nghề còn gây ra tiếng ồn và bụi quá mức cho phép.
Do ô nhiễm môi trường, lao động không có dụng cụ bảo hiểm và sinh hoạt hàng ngày chung với môi trường sản xuất, tình trạng sức khoẻ của người dân làng nghề bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Kết quả nghiên cứu của Viện Bảo hộ lao động gần đây cho thấy trong các làng nghề, tỷ lệ mắc bệnh nhiều nhất liên quan đến hô hấp như viêm họng chiếm 30,56%, viêm phế quản 25% hay đau dây thần kinh chiếm 9,72%.
Tại làng nghề tái chế chì Đông Mai, tỷ lệ người dân mắc bệnh về thần kinh chiếm khoảng 71%, bệnh về đường hô hấp chiếm khoảng 65,6% và bị chứng hồng cầu giảm chiếm 19,4%. Tại làng nghề sản xuất rượu Vân Hà (Bắc Giang) tỷ lệ người mắc bệnh ngoài da là 68,5% và các bệnh về đường ruột là 58,8%.
Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường làng nghề tại Đồng bằng Bắc Bộ, Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo quốc gia về cung cấp nước sạch và vệ sinh môi trường Phạm Thế bảo cho rằng các địa phương cần gắn quy hoạch xây dựng các cụm công nghiệp làng nghề với việc xử lý môi trường và chất thải mang tính tập trung; tăng cường nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo vệ môi trường và tăng cường chuyển giao công nghệ sản xuất tiên tiến, phù hợp với điều kiện từng địa phương.
